Yatırımcılar için kısa bir menkul kıymetler rehberi
Finansal piyasaların temelini oluşturan menkul kıymetler, ekonomide sermaye akışını kolaylaştıran mülkiyet, alacak hakları ve türev sözleşmeleri temsil eder. Peki, menkul kıymetleri diğer yatırım araçlarından nasıl ayırt edebilir ve akıllıca finansal kararlar alabilirsiniz? Bir portföyü çeşitlendirmek, riskleri değerlendirmek ve düzenleyici gereklilikleri karşılamak için menkul kıymetleri nasıl kullanabilirsiniz? Bu FBS makalesiyle menkul kıymetler dünyasına dalarak cevapları keşfedin.
Başlıca menkul kıymet kategorileri
Hisse senetleri, borçlanma senetleri, türev finansal araçlar ve karma menkul kıymetler olmak üzere dört ana kategori vardır. Her biri farklı finansal hedefler için kullanılır.
Hisse senetleri
Hisse senetleri, bir şirketteki sahiplik hakkını temsil eder. Bir hisse senedi satın aldığınızda, aslında şirketin kısmen ortağı, yani hissedarı olursunuz. Yatırımcılar, şirketin kârından pay alma hakkına sahiptir. Bu kâr, temettü veya sermaye kazancı şeklinde dağıtılabilir.
Hisse senetleri iki ana gruba ayrılır:
İmtiyazlı hisse senedi (karma menkul kıymet olarak da kabul edilir): Hissedarlar oy hakkına sahip değildir (veya bu seçenek sınırlıdır), ancak sabit temettü ödemeleri alırlar ve şirket tasfiye edilirse öncelikli ödeme hakkına sahip olurlar (Örn. Bank of America imtiyazlı hisseleri (BAC.PR.L)).
Hisse senetleri yüksek getiri potansiyeline sahiptir, ancak risk oranları da yüksektir. Bir hissenin değerinin şirket performansına ve piyasa koşullarına bağlı olduğunu unutmamak gerekir.
Hisse senetleri neden tercih edilmeli?
New York Borsası (NYSE) ve Nasdaq gibi borsalarda hisse senedi işlemi yapabilirsiniz. Hisse senetleri yüksek likiditeye sahiptir ve kolaylıkla alınıp satılabilir.
Borçlanma senetleri
Borçlanma senetleri; tahviller, hazine bonoları ve şirket borçlanma araçlarını kapsar. Her borçlanma senedi bir tür borç ilişkisidir. Şirketler veya devletler yatırımcılardan borç alır ve yatırımcılara belirli aralıklarla faiz ödemesi (kupon ödemesi olarak da bilinir) yapar. Ayrıca vade tarihinde ana para geri ödenir.
Borçlanma senetlerinin türleri nelerdir?
Tahviller: Genellikle 1 yıldan uzun vadeye sahip uzun dönemli borçlanma araçlarıdır.
Hazine bonoları: 1 yıldan kısa sürede vadesi dolan kısa vadeli devlet borçlanma senetleridir.
Ticari senetler: Genellikle 270 güne kadar vadesi olan kısa vadeli şirket borçlanmalarıdır. (Örn. Tesla Inc. şirketinin ihraç ettiği tahviller)
Belediye tahvilleri: Şehirlerin veya eyaletlerin kamu projelerini finanse etmek amacıyla ihraç ettiği borçlanma araçlarıdır (Örn. New York City belediyesi tahvilleri).
Borçlanma senetleri neden tercih edilmeli?
Borçlanma senetleri daha düşük getiri sağlasa da daha az volatilite gösterir. Portföyünüzdeki genel risk seviyesini düşürmek ve çeşitlendirmek için tahviller iyi bir seçenek olabilir. Eğer temkinli bir yatırımcıysanız, istikrarlı getiri ve daha düşük risk arıyorsanız tahvilleri tercih edebilirsiniz. ABD Hazine bonoları gibi devlet tahvilleri genellikle risksiz kabul edilir. Şirket tahvilleri ise daha yüksek ödeme sunar, ancak belirli bir kredi riski taşır.
Yatırım yapmayı mı düşünüyorsunuz? Güvenilir ve düzenlemeye tabi bir platform olan FBS'yi deneyin!
Türev araçlar
Türev araçlar; hisse senetleri, tahviller, emtialar, dövizler veya faiz oranları gibi bir dayanak varlığın değerine bağlı olarak fiyatlanan finansal enstrümanlardır. Türev ürünler arasında şunlar yer alır:
Opsiyonlar: Yatırımcıya bir varlığı belirli bir fiyattan alma veya satma hakkı (yükümlülük değil) tanır.
Vadeli işlem sözleşmeleri: Belirli bir varlığı ileri bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyattan alma veya satma yükümlülüğüdür.
Swap sözleşmeleri: Nakit akışı takası sağlayan anlaşmalardır (Örn. faiz oranı swap'ları).
Türev araçlar neden tercih edilmeli?
Türev ürünler, portföyünüz için faydalı araçlar olabilir. Yatırımcılara fiyat değişimlerini tahmin etme, riske karşı korunma (hedging) ve düşük sermaye yatırımıyla stratejik işlem fırsatları yakalama imkanı sunar. Örneğin, piyasa hareketlerine karşı pozisyon almak ya da korunmak için S&P 500 vadeli işlemlerini inceleyebilirsiniz. Ancak türev ürünlerin dayanak varlık üzerinde doğrudan bir mülkiyet hakkı sağlamadığını unutmayın.
Öte yandan, riskten korunma amacıyla kullanılsalar da türev araçlar karmaşık ve yüksek riskli olabilir. Bu nedenle türev işlemler, deneyim ve dikkatli bir yaklaşım gerektirir.
Karma menkul kıymetler
Karma menkul kıymetler, hem borçlanma araçlarının hem de hisse senetlerinin özelliklerini bir arada taşır. Tahviller gibi düzenli gelir sağlayabilirken, belirli koşullar altında hisse senedine dönüşebilirler. Daha yüksek getiri arayan, ancak risk konusunda temkinli olan yatırımcılar için risk ve kazanç arasında bir denge sunar. Karma ürünler şunları kapsar:
Dönüştürülebilir tahviller: Belirli şartlar altında önceden belirlenmiş sayıda hisseye dönüştürülebilen tahviller.
Süresiz tahviller: Vadesi olmayan ve genellikle süresiz sabit faiz ödemesi yapan tahviller.
İmtiyazlı hisseler: Yukarıda da belirtildiği gibi hisse senedi olarak da kabul edilebilir.
Karma menkul kıymetler neden tercih edilmeli?
Karma menkul kıymetler, sabit gelir avantajı ve değer artışı potansiyeli sunar. Risk açısından bakıldığında, hisse senetleri ve saf tahvillerin ortasında bir konumdadır. Genel olarak, orta düzeyde risk toleransına sahip ve düzenli gelir arayan yatırımcılar için uygun bir seçenektir.
Karşılaştırmalı menkul kıymetler grafiğimize göz atın ve ihtiyacınız olanı seçin.
Menkul kıymet türü | Mülkiyet | Gelir türü | Risk seviyesi | Örnek |
Hisse senetleri | Var | Temettü veya faiz (varlığa bağlı) | Yüksek | Apple (AAPL) hissesi |
Borçlanma senetleri | Yok | Sabit faiz | Düşük-ortalama | ABD Hazine bonoları, Tesla tahvilleri |
Türev araçlar | Yok | Değişken | Yüksek | S&P 500 vadeli işlemler, çağrı opsiyonları |
Karma menkul kıymetler | Kısmi (varlığa bağlı) | Sabit veya değişken | Ortalama | Dönüştürülebilir tahviller, imtiyazlı hisseler |
Yatırım yapmaya nereden başlayacağınızdan emin değil misiniz? Hemen bir demo hesap açarak FBS ile menkul kıymetler dünyasını keşfedin!
Düzenleyici çerçeve ve uyumluluk
Menkul kıymetler düzenlemeleri, yatırımcıları dolandırıcılıktan korumayı, piyasaların adil, şeffaf ve etkin çalışmasını sağlamayı ve finansal istikrarı korumayı amaçlar.
Hem yatırımcıların hem de trader'ların, menkul kıymetlere ilişkin yasal gereklilik ve kısıtlamaları anlaması büyük önem taşır. ABD'de menkul kıymetler piyasası Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (Securities and Exchange Commission - SEC) tarafından, Avrupa'da ise Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Kurumu (European Securities and Markets Authority - ESMA) tarafından düzenlenmektedir. Düzenleme kuralları bölgelere göre değişebilir, ancak amaçları aynıdır:
Şirketlerin, geri ödeme şartları, riskler ve finansal durum gibi bilgileri tam, doğru ve zamanında sunmasını sağlamak
İçeriden bilgi sızdırılarak işlem yapılmasını ve piyasa manipülasyonunu önlemek
Aşırı spekülasyonu engellemek
Paranızı korumak için bir yatırım platformu veya broker seçerken mutlaka düzenlemeye tabi olup olmadığını kontrol edin. FBS düzenlemeye tabi bir platformdur. Tüm işlemleriniz güvenli ve koruma altındadır. Siz de FBS ailesine katılın!
Menkul kıymetler ve alternatif yatırımlar
Menkul kıymetler ile gayrimenkul, emtia ve doğrudan yatırım gibi diğer yatırım türleri arasındaki farkı ayırt etmek de önemlidir. Bu alternatif varlıklar, portföyünüzü çeşitlendirmek açısından faydalı olmakla birlikte geleneksel menkul kıymet tanımına girmektedir.
Alternatif yatırımlar şunları kapsar:
Gayrimenkul: Konut veya ticari mülk yatırımları
Özel sermaye: Özel şirketlere ortaklık
Hedge fonlar: Gelişmiş stratejiler gerektiren havuz fonları
Emtialar: Altın, platin, petrol vb.
Kripto paralar: Bitcoin, Ethereum vb.
Koleksiyon ürünleri: Sanat eserleri vb. varlıklar
Alternatif yatırımların halka açık menkul kıymetlere göre bazı farkları bulunur:
Özet
Sağlam finansal kararlar verebilmek için, hangi yatırım türlerinin menkul kıymet kategorisine girdiğini ve bu kategorilerin nasıl işlediğini iyi anlamak gerekir. Bu bilgiyi değişken piyasa tecrübesiyle birleştirmek, uzun vadeli ekonomik başarıya giden anahtardır.
FBS ile siz de hemen kolayca işlem yapmaya başlayın!